Türkiye'de on binlerce yüksek Trigliserid hastası mevcut.
Bir çok kaynak kan Trigliserid seviyesi 150 mg/dl nin üzerine yüksek kabul etmekle birlikte ben 100 mg/dl altında olmasını çok önemsiyorum.
Yalnızca Trigliserid seviyesi değil birlikte HDL'de 50 mg/dl üzerinde olmalı.
Ayrıca çalışmalar gösteriyor ki Trigliserid/HDL < 3 olması durumunda kardiyovasküler riskiniz oldukça azalmış demektir.
Bu durumda Trigliserid ve HDL'yi bir takım olarak düşünmeliyiz. Trigliserid düşük, HDL yüksek olmasını özellikle istemekteyiz.
Peki total kolesterol kardiyovasküler risk belirlenmesinde kullanılıyor mu? Hayır artık kullanılmıyor. Bu değer 1970'ler kullanılıyordu ancak risk belirlenmesinde bugün kullanılmıyor.
Peki LDL için ne söyleyebiliriz? Ben hekimlik pratiğimde LDL'nin kötü kolesterol olduğu fikrine katılmıyorum. Şu şekilde düşünüyorum. LDL iyi koleterol de olabilir kötü de olabilir.
Her şeyden önce LDL'nin bir varlık nedeni var. Yeni doğan bebeğin bile kanından ortalama 120 mg/dl LDL değeri var. Bir bebek daha hayatın başında neden kötü kolesterolü ile doğsun ki.
Kolesterol olmasa yaşam mümkün olmaz. Yaklaşık 100 trilyon hücremizin duvarı koletesrol yapılıdır. Hayatın olmazssa olmazıdır koleterol. Her bir hücrenin her saniyelik kolesterol ihtiyacı nasıl karşılanır?
Bir kargocu lazım. İşte bu kargocu namı değer LDL! Çok büyük dev bir gezegene benzer LDL. Kargosunda yalnızca kolesterol taşımaz. D vit, A vit, E vit K vit de taşır. LDL'nin çok önemli immun sistem görevleri olduğu daha yeni keşfedildi. Bir çok bakterinin hücre yüzeyine yapışıp hücre fonksiyonlarını alt üst ederek immun sistemin savunma hücrelere büyük kolaylık sağlar. LDL'si yüksek bireyler daha az enfekte olurlar.
Bu bakımdan LDL'nin "kötü" kolesterol olarak sunulması tıp tarihinin en hatalı tanımlamalarından birisidir. LDL'ye öncelikle bu şekilde bakılmalıdır.
Aslında LDL iyi kolesterol olup "kötü" olma potansiyeli var. Peki LDL nasıl olur da kötü kolesterol olabilir?
LDL'nin gram cinsinden ağırlığına bakıp iyi ya da kötü olduğu söylenemez. LDL'nin alt gruplarına bakıldığı "lipoprint" testi bu konuda bize daha fazla bilgi verir.
Son verilere göre LDL 1,2,3,4,5,6,7 olmak üzere 7 LDL alt grubundan oluştuğu saptanmıştır. Diyelim ki LDL'niz 140 mg/dl çıktı. Bu yalnız ağırlık hakkında bilgi veriyor. LDL alt gruplarının bu LDL mikatrındaki payı bilinmiyor.
İşte Lipoprint tesi burada çok işe yarıyor. Eğer LDL 1 ve 2'den zengin LDL'leriniz varsa durum gayet iyi demektir. Ancak kan lipit profiliniz LDL 6,7'den zenginse (bu LDL alt gruplarına ateojenik LDL denilmektedir) o zaman durum vahim demektir.
Bir de "LDL particular number" denilen bir test var ki bu da bir nano litredeki LDL parçacık sayısına bakıyor. LDL parçacık sayısı yüksekse durum kötü demektir.
Dikkat ederseniz bu iki test de LDL'nin toplam ağırlığı ile hiç ilgilenmiyor.
Bu iki test de ülkemizde uzun süre yoktu. Son 1 yıldır artık ülkemizde de bu testler yapılmaktadır.
Son olarak şunu söylemeliyim. Ben hastalarımda lipit profiline ilaç yazmak için değil beslenmesini yönetmek için bakıyorum.
Aslında başta söylemem gerekeni şimdi söyleyeyim. Kendi babasına stent takmış bir kardiyolog olarak babama kesinlikle kolesterol düşürücü ilaç (statin) vermiyorum. Tabi hastalarıma da.
Çünkü insan dünyaya "statin eksikliği sendromu" ile gelmiyor. Konunun ilaçla çözülmesi mümkün değil.
Konunun doğru beslenme olduğunu düşünüyorum.
