Kanda ölçülen yüksek trigliserid değeri yine kanda ölçülen total kolesterol değerinden çok daha önemli bir kalp damar hastalıkları risk belirleyicisidir. Yani bir kardiyolog olarak bana deseler ki “hocam yüksek kolestrolden mi korkarsın yüksek trigliseridden mi? Hiç tereddüt etmeden yüksek trigliseridden korkarım derim. Peki kandaki yüksek trigliseridin anlamı nedir?
Önce normal değerler: Trigliserid seviyesinin normal değeri bir çok kaynakta 150 mg/dl’nin altı (8,3 mmol/L) olarak değerlendirilse de benim önemsediğim bir çok kaynakta 100 mg/l’ın altını (5.5 mmol/L) hedeflemektedir. Yani kan açlık tigriserid hedef değerimiz 100’ün altı olmalı. 150 mg/dl’nin üstü tehlikeli dostlar. Bu güne kadar 400-800-1000- 1500 mg/dl bile gördüm. Özellikle bu grup hastalar çok sıkıntılı olupp doktor doktor gezerler.
Trigliserid ne demektir? Sofrada kullandığımız tüm yağlar trigliserid formundadır. Mesela zeytin yağı bir trigliseriddir. Tereyağı, kuyruk yağı, iç yağlar, ayçiçek, mısır özü yağı, fındık yağı, aspir yağı, palm yağı ve hatta herkesin kullandığı omega-3 takviyeleri dahi bir trigliseriddir. Vücudumuza gelelim göbeğimiz, gıdımız popomuzdaki yağlar, içerde bulunun kahverengi yağ dokumuz ve iç organ yağlarımız (visseral adipozis) bunların hepsi trigliserid yapısındadır.
Hadi biraz da sorularla ilerleyelim.
1. Bu yağları fazla yersek kan trigliseridimiz yükselir mi? Kesinlikle yükselmez! Hocam Allah aşkına yukarıdaki yağ çeşitlerinin hepsinin trigliserid olduğunu söylüyorsun bunları da çok yersek trigliserid yükselmez mi şimdi? Evet yükselmez! İlginç! Gelin konuyu biraz daha yakından inceleyelim. Diyelim ki zeytin yağlı, tereyağlı kavurmalı yumurtayı yedik. Burada bolca trigliserid alıyoruz demektir. Bu trigliseridler oniki parmak bağırsağını geçtikten sonra bu trigliseridler enzimlerle parçalanıp sindirilir ve bağırsağın hemen arkasındaki damarlara bugüne kadar sizin hiç duymadığınız “Şilomikronlara” (chylomicron’s) çevrilir. Oradan da lenf kanalları ile tüm vücut sistemine dağılır. Yüz trilyon hücremiz bu yağları yaklaşık 2-3 saat içerisinde tamamıyla afiyetle yakıt olarak kullanır ve kanda şilomikronlar artık ölçülemeyecek seviyeye geriler. Dünyanın hiç bir rutin laboratuvarında insanların şilomikronları ölçülmez. Bu ölçümün bir anlamı yoktur. Gerek de yoktur.
2.Peki kandaki trigliseridin kaynağı yediğimiz yağlar (trigliseridler) değilse kaynağı nedir? Hemen cevaplayayım. Kan tahlillerinde ölçülen trigliserid bizzat karaciğerde sentezlenen trigliseriddir. Peki neyden sentezleniyor? Efendim namı değer karbonhidratlardan!! Diyetteki şeker, nişasta (buğday, pirinç, patates vs), meyve şekeri ve alkol arkadaşlar karaciğer tarafından anında trigliseride çevrilir. Yani kanda ölçülen trigliserid yediğimiz yağlardan gelmez bizzat karaciğer tarafından sentezlenen trigliseriddir. İsterseniz sıfır yağ tüketin karbonhidrat yediğiniz sürece trigliserid üretiminden karaciğeriniz vazgeçmez.
Çok uzatarak sizi yormak istemem. Bir özet geçip işi bağlayalım.
-Dostlar kan trigliserid değeriniz 100’ün altı (mmol/L birimi kullan ülkelerde 5.5 mmol/L) olmalı.Bu kesin!
-Ne kadar yağlı yerseniz yiyin kan trigliseridiniz yükselmez.
-Çok düşük karbonhidratlı ve hatta en iyisi ketojenik diyetle çok değil en geç 3 ay içinde trigliseridiniz 100’ün altına düşer.
